|
|
Dons
Dons is een natuurlijk materiaal afkomstig
van watervogels. Dons moet men niet
verwarren met veertjes. Dons blijkt tot op
heden nog steeds het meest duurzame en
warmste (in verhouding tot het gewicht)
isolatiemateriaal wat voorhanden is. Het
dons afkomstig van eenden en ganzen blijkt
als isolatiemateriaal het makkelijkst in
slaapzakken verwerkbaar te zijn.
Dons is een pluizige vlok met een kern
waaraan vele kleine haartjes vast zitten.
Vele donsvlokken samen zijn in staat een
grote hoeveelheid lucht 'stil te zetten'.
Omdat er maar weinig dons nodig is om veel
lucht stil te zetten is het voor de
buitensporter een zeer geschikt isolatie
materiaal omdat het uiteindelijk een lichte
slaapzak oplevert. Een ander groot voordeel
van dons is de onovertroffen duurzaamheid.
Het kan eindeloos gecomprimeerd worden
zonder iets van zijn vulkracht te verliezen.
Verder is het prettig om in een donzen
slaapzak te slapen omdat dons in staat is
30% van het eigen gewicht in de vorm van
vocht goed te kunnen ventileren c.q.
transporteren zonder dat het nat gaat
aanvoelen. D.w.z. dat het bij warme
temperaturen minder snel zweterig wordt. Als
we dan toch een paar nadelen moeten noemen
dan zijn het de relatief hoge prijs in
verhouding tot een kunstvezelslaapzak.
Verder isoleerd nat dons slecht, maar voor
de kampeerder moet dit geen probleem zijn
want die slaapt in principe droog in een
tent. Condensvocht hoeft geen probleem te
vormen. Meer daarover bij de tijkmaterialen.
 |
 |
 |
| Volgroeide Dons |
Veertje |
Niet volgroeide
Dons |
Eidereendendons
Eidereendendons heeft de hoogste vulkracht
maar blijkt zeer moeilijk verwerkbaar te
zijn omdat het nogal in elkaar gaat klitten
en dus één grote bol gaat vormen. Door een
slaapzak in 'vakken' of 'blokken' te
construeren kan dit voorkomen worden maar
dat is een kostbare zaak en deze techniek
van stikken is niet voorhanden in de
slaapzakken industrie (in de de
dekbedindustrie komt men deze techniek wel
tegen). De met eidereendendons gevulde
slaapzakken komt men dan ook niet in de
buitensportzaak tegen.
Eendendons versus Ganzendons
Een donsvlok van een eend is wat kleiner dan
de donsvlok van een gans. Daarom scoort
eendendons (over het algemeen) minder goed
in de vulkrachttest dan ganzendons.
Ganzendons kan meer lucht vasthouden dan
dezelfde hoeveelheid eendendons. Wat dit
uiteindelijk voor uitwerking heeft op de
kwaliteit van de slaapzak hangt nauw samen
met de volgende zaken......
Het vulgewicht
Het vulgewicht is het gewicht van dons en
veren dat in de slaapzak is verwerkt. Kort
gezegd hoe hoger het vulgewicht des te
warmer de slaapzak.
Samenstelling
De samenstelling van dons wordt in
percentages uitgedrukt. Dus 90% ganzendons
betekend 90% dons en 10% veren. Tijdens het
plukken van de vogel worden er veren
meegeplukt maar deze veren dragen nauwelijks
bij aan het isolerende vermogen van de
slaapzak. Ze brengen het totale eindgewicht
van de slaapzak alleen maar omhoog, of
interessanter voor de buitensporter: Zonder
veren behoud je het isolerend vermogen en
zal het gewicht dalen. De meeste veren
kunnen er machinaal worden uitgehaald, de
hoogste donspercentages worden uiteindelijk
alleen met handmatig scheiden van veren en
dons behaald.
Hoe hoger het percentage dons des te beter
het isolerend vermogen en des te hoger ook
weer de prijs van het dons en de slaapzak.
90% ganzendons is de meest voorkomende
samenstelling in kwaliteitsslaapzakken. 95%
en hoger komt ook nog wel voor maar de prijs
zal onevenredig stijgen. Een slaapzak gevuld
met 75% eendendons wil niet automatisch
zeggen dat we over een slechte slaapzak
spreken. De slaapzak zal alleen óf zwaarder
óf minder warm zijn. Ook dit hangt weer nauw
samen met de volgende zaken......
Vulkracht
Vulkracht wordt gemeten in CUIN. Dat staat
voor Cubic Inch per Ounce en is een absolute
maat om de kwaliteit van het dons te meten.
Deze maat zegt dus niks over constructie,
model, tijk, temperatuurbereik of gewicht,
maar zegt puur iets over de gebruikte
kwaliteit dons en dus niks over de
verwerking ervan.
De meting gaat als volgt:
E�n ounce dons (dat is ongeveer 30 gram)
wordt eerst 72 uur geföhnd waardoor het in
optimale conditie wordt gebracht. Daarna
wordt het in een cilinder gedaan en laat men
een plaat op het dons zakken. Als de plaat
tot stilstand komt en niet verder zakt kun
je precies meten hoeveel kubieke inch het
dons inneemt. De vulkracht die dan gemeten
wordt ligt meestal tussen de 500 en 800
kubieke inch. 800+ komt alleen voor bij een
uitzonderlijk goede kwaliteit ganzendons.
Andersom kan een 90% eendendons een hogere
vulkracht bereiken dan een slechte kwaliteit
90% ganzendons. Dus het percentage dons zegt
alleen wat over de kwaliteit in samenhang
met vulkracht. Deze oorzaak van de
verschillen ligt in de leefomstandigheden en
afkomst van de vogels. N.B. er is verschil
tussen de Amerikaanse en Europese manier van
vulkracht meten. Amerikaanse uitkomsten
liggen wat hoger dan de Europese uitkomsten.
Dat heeft te maken met het verschil in het
gewicht van de plaat en de diameter van de
cilinder.
Afkomst
De afkomst van de vogels heeft nogal wat
invloed op de kwaliteit van het dons. Over
het algemeen kun je zeggen dat hoe langer ze
leven en hoe strenger de winters in het land
van herkomst des te beter de kwaliteit van
het dons. Nu is het zo dat alle vogels
uiteindelijk voor de consumptie worden
gefokt, maar het verschil is dat ze in China
meestal na 6 weken al geplukt en geslacht
worden en in Polen pas na enkele jaren om zo
een betere donskwaliteit te leveren. De
vogels in Polen hebben ook nog eens te maken
met strenge winters zodat ze de kans krijgen
om een dik en volwassen donsvacht te creëren.
Zo kun je in het algemeen zeggen dat dons
van Poolse afkomst een goede kwaliteit heeft
en Chinees dons vaak een mindere of zelfs
twijfelachtige kwaliteit.
Bron: Slee Buitensport |
|
|
